- Fossiele brandstoffen vormen een enorme bedreiging voor de volksgezondheid: alleen al de veroorzaakte luchtvervuiling is verantwoordelijk voor 1 op de 5 doden.
- Volgens onderzoekers zal een snelle transitie naar groene energie veel gezondheidsproblemen en vroegtijdige overlijdens voorkomen.
- Ze vergelijken twee verschillende toekomstscenario’s: een met voornamelijk fossiele brandstoffen en een met vooral hernieuwbare energie.
- Lees ook: Van klimaatneutraal in 2030 tot gasboringen in de Noordzee: dit willen 10 politieke partijen met het klimaat
De keuzes die de wereld tussen nu en 2050 gaat maken op het gebied van energie zullen bepalend zijn voor onze verre toekomst. Klimaatverandering, natuurlijke ecosystemen en economische ontwikkeling staan allemaal op het spel. En voeg daar maar 181 miljoen gezonde menselijke levensjaren aan toe – per jaar.
Dat is namelijk hoeveel jaar er kan worden bespaard aan gezondheidsproblemen en sterfte als er snel meer gebruik wordt genaakt van hernieuwbare energie en het aandeel fossiele brandstoffen wordt teruggeschroefd, blijkt uit een recent gepubliceerd onderzoek van het World Wildlife Fund (WWF) en de Boston Consulting Group (BCG).
Het rapport vergelijkt twee verschillende toekomstscenario’s: eentje waarin de wereld snel de omslag maakt naar duurzame bronnen van energie, zoals zonne- en windenergie en energie uit biomassa, en eentje waarin de wereld volop gebruik blijft maken van fossiele brandstoffen.
"Het scenario van een snelle energietransitie is niet alleen cruciaal om klimaatverandering tegen te gaan, maar ook aanzienlijk beter voor ecosystemen, dieren en ons eigen welzijn", zegt klimaat- en energiewetenschapper Stephanie Roe van WWF en een van de hoofdauteurs van het onderzoeksrapport tegen Insider.
Er staan miljoenen mensenlevens op het spel
Disability-Adjusted Life Years (DALY's) zijn een maatstaf voor het aantal verloren levensjaren door vroegtijdige sterfte en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen.
Daarmee kunnen wetenschappers bijvoorbeeld de wereldwijde gevolgen van luchtvervuiling of klimaatverandering berekenen, zoals het WWF en BCG gedaan hebben.
Zelfs als de wereld snel de omslag maakt naar duurzame energie, zal het energiesysteem nog steeds schade toebrengen aan onze gezondheid. In 2050 zouden in dat scenario alsnog 30 miljoen menselijke levensjaren verloren gaan door vroegtijdig overlijden of gezondheidsproblemen.
Dat zou betekenen dat in 2050 bijvoorbeeld zo'n 30 miljoen mensen een jaar minder leven of een jaar extra met gezondheidsproblemen kampen. Of dat 15 miljoen mensen twee jaar eerder overlijden.
Die gevolgen voor de gezondheid worden vooral veroorzaakt door luchtvervuiling en klimaatverandering, maar ook door andere vormen van vervuiling en straling door het gebruik van kernenergie.
In het toekomstscenario mét fossiele brandstoffen wordt geschat dat alleen al het energiesysteem in 2050 zou zorgen voor 211 miljoen verloren levensjaren door vroegtijdige sterfte of gezondheidsproblemen. Dat is 181 miljoen jaar meer dan in het scenario van groene energie.
Fossiele brandstoffen zijn enorm schadelijk voor de gezondheid
Fossiele brandstoffen als benzine, diesel of kolen zijn zo dodelijk omdat ze broeikasgassen zoals CO2 uitstoten. Dat zorgt voor een stijging van de gemiddelde temperatuur wereldwijd en voor een toename van extreem weer.
Ook komen er bij het verbranden van fossiele brandstoffen giftige gassen en fijnstof vrij — minuscule, giftige deeltjes die zorgen voor een verhoogd risico op astma, longkanker, hart- en vaatziektes en beroertes.
De uitstoot van auto's en gasfornuizen zorgt dagelijks voor blootstelling aan die vervuilende stoffen, stelt de American Lung Association. Ook mijnen, kolencentrales en andere installaties voor fossiele brandstoffen stoten giftige stoffen uit.
Alleen al in 2018 konden meer dan 8,7 miljoen overlijdens direct worden gekoppeld aan het verbranden van fossiele brandstoffen, zeggen wetenschappers van Harvard. Dat is een op de vijf doden wereldwijd.
"We wisten dit wel, maar het is goed om daar nu cijfers bij te hebben", zegt hoogleraar milieu en gezondheid Jonathan Buonocore van de Boston University School of Public Health tegen Insider.
Het WFF en BCG keken ook naar 2022 en concluderen dat het huidige energiesysteem al een enorme tol eist, met 159 miljoen verloren gezonde levensjaren per jaar.
Zo meten onderzoekers het aantal verloren levensjaren
De onderzoekers hebben hun ramingen gedaan op basis van een onderzoek uit 2017, waarin de DALY's per kilowattuur aan energie uit zon, wind, kolen, et cetera zijn berekend.
De onderzoekers van het WWF en BCG hebben die berekeningen van DALY's-per-kilowattuur vervolgens toegepast op de twee verschillende energiescenario's voor 2050.
Dat is volgens Buonocore mogelijk zelfs een onderschatting van de mensenlevens die op het spel staan, omdat de berekeningen uit 2017 geen rekening hebben gehouden met de gevolgen van fijnstof.
WWF en BCG gaan in hun groene scenario uit van 85% hernieuwbare energie
In 2019 kwam 80,9 procent van het wereldwijde energiegebruik uit fossiele brandstoffen, 5 procent uit kernenergie en 14,1 procent uit hernieuwbare energie, blijkt uit gegevens van de International Energy Agency.
In het groene scenario van het WWF-rapport wordt er vanuit gegaan dat de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen wordt teruggedrongen tot 15 procent en het gebruik van hernieuwbare energie wordt opgeschroefd tot 85 procent.
"Ik vind het belangrijk dat we energie ook gaan zien als maatstaf voor onze gezondheid", zegt Buonocore. "Mensen hebben overal energie voor nodig."
Dat betekent dat er zonnepanelenvelden en windparken moeten worden gebouwd, er meer zeldzame metalen moeten worden gewonnen om batterijen te kunnen maken, dat kolenmijnen moeten worden gesloten en dat er een einde moet komen aan 'fracking'.
Er zullen gigantische investeringen moeten worden gedaan voor een groene toekomst. In 2022 kwamen wetenschappers van Stanford tot de schatting dat er bijna 60.000 miljard euro nodig is voor de energietransitie.
Maar volgens de opstellers van het WWF-rapport zijn die investeringen meer dan de moeite waard. "Een toekomst met fossiele brandstoffen is in vrijwel alle opzichten zoveel slechter dan deze transitie", zegt Roe.
